Częstotliwość, z jaką pracownikowi należy się odzież robocza, nie jest ściśle regulowana przez ogólne przepisy BHP, lecz zależy od wewnętrznych ustaleń zakładu pracy, branży, rodzaju wykonywanej pracy oraz stopnia zużycia odzieży. Standardowo zaleca się wymianę odzieży roboczej co 6-12 miesięcy lub częściej, jeśli odzież ulegnie zniszczeniu. W tym artykule szerzej wyjaśniamy ten temat z perspektywy bezpieczeństwa i higieny pracy.
To, co ile przysługuje odzież robocza, zależy od wewnętrznych regulaminów danego zakładu pracy, specyfiki branży oraz od stopnia zużycia odzieży – państwowe przepisy BHP nie regulują jednoznacznie konkretnego okresu wymiany odzieży roboczej. Zatem wszystko zależy od pracodawcy. Ogółem według przepisów pracodawca ma obowiązek zapewnić nową odzież, gdy stara przestanie spełniać swoje funkcje ochronne. Nie istnieje jedna uniwersalna zasada, która określałaby, jak często pracownikom przysługuje odzież robocza.
Ogólnie przyjmuje się, że okres używalności odzieży roboczej wynosi od 6 do 12 miesięcy i taki okres wymiany odzieży roboczej obowiązuje w większości zakładów pracy. Jednak w przypadku intensywnego użytkowania lub narażenia na czynniki szkodliwe, wymiana odzieży roboczej może być konieczna częściej. W sytuacji, gdy odzież robocza ulegnie zniszczeniu lub znacznemu zabrudzeniu, powinna zostać wymieniona bez względu na ustalony harmonogram. Pracodawca zawsze odpowiada za zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, a więc musi dostarczyć środki ochrony osobistej pracownikom w postaci odpowiedniej odzieży roboczej, która zachowuje swoje właściwości ochronne.
W ramach podsumowania tej części artykułu powtórzmy jeszcze raz. Ogółem odzież robocza i ochronna BHP przysługuje pracownikowi przez cały okres świadczenia pracy dla pracodawcy, a jej czas, po którym następuje jej okresowa wymiana określa sam pracodawca w sposób gwarantujący przestrzeganie przepisów Kodeksu Pracy. Co ile przysługuje wymiana odzieży roboczej? Zazwyczaj co 6-12 miesięcy, ale to kwestia indywidualnych ustaleń z pracodawcą w obrębie wewnętrznego regulaminu. A ile razy w roku należą się buty robocze? Zwykle 1-2 razy, zależnie od regulaminy firmy oraz zużycia. Tymczasem przejdźmy do przepisów.
Częstotliwość przyznawania odzieży roboczej nie jest ściśle określona w ogólnych przepisach BHP i państwowych ustawach, ale regulują ją wewnętrzne przepisy zakładowe, uwzględniające specyfikę branży, rodzaj pracy i stopień zużycia odzieży. Sam Kodeks Pracy (art. 237) nakłada na pracodawcę obowiązek dostarczenia odzieży roboczej i mówi, że szczegóły powinny być zawarte w regulaminie pracy. Ogólne przepisy BHP i sam Kodeks Pracy nie precyzują, co jaki czas należy się odzież robocza. Zatem pracodawca ma wolną rękę, tyle że ewentualne zaniechanie i narażanie pracowników na niebezpieczeństwo w wyniku braku wymiany odzieży roboczej grozi surowymi konsekwencjami prawnymi.
Szczegółowe zasady przydzielania odzieży i obuwia roboczego oraz ich wymiany powinny być zawarte w regulaminie pracy lub innych wewnętrznych dokumentach zakładu – np. w tabeli przydziału odzieży roboczej. Tabela ta może stanowić załącznik do regulaminu i określać, co ile należy się odzież robocza w zależności od stanowiska pracy i rodzaju wykonywanej pracy. Kodeks Pracy informuje nas o ogólnych wytycznych, ale to regulamin pracy zawiera szczegóły dotyczące odzieży ochronnej i częstotliwości jej wymiany z uwagi na czynniki, jakie określiliśmy poniżej.
Na częstotliwość wymiany odzieży roboczej wpływa branża, rodzaj wykonywanej pracy, warunki pracy (narażenie na zabrudzenia, uszkodzenia), jakość i rodzaj materiału odzieży, intensywność użytkowania, wewnętrzne regulacje zakładu pracy oraz stopień zużycia i utrata właściwości ochronnych odzieży.
Przede wszystkim jest to branża, w której działa firma – inne wymagania będą w budownictwie, inne w przemyśle spożywczym, a jeszcze inne w medycynie. Rodzaj wykonywanej pracy również ma znaczenie, ponieważ inna odzież robocza i obuwie robocze będą potrzebne pracownikowi fizycznemu, inna osobie pracującej w laboratorium, a jeszcze inna pracownikowi biurowemu ze względu na charakter wykonywania obowiązków służbowych.
Pracodawca musi również brać pod uwagę warunki pracy, w jakich odzież robocza jest użytkowana. Narażenie na zabrudzenia, uszkodzenia mechaniczne, substancje chemiczne czy wysokie/niskie temperatury negatywnie i w dużym stopniu wpływają na trwałość odzieży. Oprócz tego znaczenie ma jakość i rodzaj materiału, z którego odzież robocza jest wykonana. Materiały specjalistyczne – tkaniny trudnopalne czy wodoodporne – charakteryzują się większą wytrzymałością niż standardowa bawełna czy poliester. Intensywność użytkowania odzieży roboczej też wpływa na częstotliwość wymiany odzieży roboczej, bo codzienne, intensywne użytkowanie prowadzi do szybszego zużycia niż sporadyczne korzystanie z ubrania roboczego.
Po więcej informacji na temat odzieży roboczej odsyłamy do naszego artykułu o przepisach i normach w zakresie ubrań roboczych dla pracowników, gdzie tłumaczymy m.in. kiedy ubranie robocze przysługuje pracownikowi, do kogo należy pranie odzieży roboczej, ile wynosi częstotliwość prania odzieży roboczej, kiedy pracodawca wypłaca ekwiwalent pieniężny za pranie odzieży roboczej i jak zależy od wysokości aktualnej ceny zakupu, znaczenie środków ochrony indywidualnej i własnej odzieży roboczej – i wiele, wiele więcej.
Jednocześnie zachęcamy do zapoznania się z naszą ofertą odzieży BHP dla pracowników, która obejmuje koszulki BHP wysokiej jakości, efektowne bluzy z logo firmy, ciepłe polary firmowe, a także specjalistyczne fartuchy BHP.