Odzież ochronna BHP – przepisy i rzeczy, które powinien wiedzieć pracodawca

Odzież robocza i ochronna to elementy środków ochrony indywidualnej. Zestaw takich ubrań składa się z wierzchniej odzieży i obuwia roboczego, spełniając jednocześnie wymagania technologiczne zużycia na danym stanowisku. Co warto wiedzieć o odzieży roboczej? Co przepisy BHP mówią o ubraniach do pracy? Na to wszystko odpowiemy w poniższym tekście.

Odzież ochronna BHP to kluczowy element wykonywania pracy. Zwiększa bezpieczeństwo i higienę na stanowisku, ograniczając np. kontakt z materiałami biologicznie zakaźnymi. Jej dostarczenie jest często obowiązkiem pracodawcy.

Definicja ustawowa odzieży BHP

Odzież BHP to ubranie robocze i ochronne, które chroni pracownika przed szkodliwymi czynnikami na stanowisku pracy. Odzież musi spełniać Polskie Normy (Art. 237). Zgodnie z rozporządzeniem 2016/425 Parlamentu Europejskiego odzież robocza i ochronna to środki ochrony indywidualnej.

Co to w praktyce oznacza? Jako odzież BHP określa się ubrania, które zabezpieczają pracownika w trakcie wykonywania przez niego obowiązków zawodowych i poprawiają higienę pracy. Może chronić np. przed szkodliwym działaniem niebezpiecznych czynników w zakładzie pracy. Mianem odzieży BHP określamy też odzież roboczą odporną np. na intensywne brudzenie.

Różnice pomiędzy odzieżą roboczą a odzieżą ochronną

O odzieży roboczej mówimy w przypadku ubrań, które używane są do ochrony przed zabrudzeniami. W Polskich Normach określone jest, że stosuje się je pod kątem sanitarnej i technologicznej higieny pracy. Odzieżą roboczą może być odzież własna pracownika.

Z kolei odzież ochronna to ubiór stanowiący także rodzaj środków ochrony indywidualnej, ale zabezpieczający zdrowie i życie pracownika. Pracodawca zobowiązany jest bezwzględnie do dostarczenia odzieży ochronnej, jeżeli wymaga tego charakter działań na stanowiskach pracy.

Podstawowe Przepisy Prawne

Kodeks pracy

Kodeks pracy nakłada na pracodawcę obowiązek dostarczenia pracownikowi odzieży i obuwia roboczego spełniającego Polskie Normy, w każdej sytuacji gdy pracownikowi używającemu własnej odzieży grozi jej zniszczenie. Co więcej, prawo to dotyczy stanowisk narażonych na niebezpieczeństwo, czy obniżenie warunków higieny pracy.

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej

Rozporządzenie wskazuje, że pracodawca musi zapewnić ubrania robocze określone w zatwierdzonym regulaminie pracy, spełniające wymagania określone w charakterystyce danego stanowiska. Rozporządzenie stanowi też, że odzież i obuwie robocze i ochronne to własność pracodawcy.

Normy Europejskie EN

Normy europejskie EN określają, jakie normy powinny spełniać odzież i obuwie robocze i ochronne na konkretnym stanowisku. Np. potencjalne skażenie odzieży to kat. III, norma EN 13034. Oceny zgodności z normami dokonuje pracodawca.

Rodzaje odzieży ochronnej

Odzież robocza dzieli się zgodnie z zastosowaniem, zabezpieczając przed zróżnicowanymi czynnikami.

Odzież chroniąca przed czynnikami mechanicznymi

Pozwala zabezpieczyć przed bezpośrednią obsługą maszyn mechanicznych i urządzeń technicznych, tj. przed zacięciem, złamaniem, zadrapaniem itd.

Odzież chroniąca przed czynnikami chemicznymi

Zabezpiecza własną odzież i ciało pracownika przed oparzeniem chemicznym, zatruciem oparami, alergią itd.

Odzież chroniąca przed czynnikami termicznymi

Zwiększa komfort cieplny pracownika, szczególnie jeżeli ten pracuje na zewnątrz, w warunkach o zróżnicowanej temperaturze (np. polar na zimne dni i czapka z daszkiem na słońce).

Odzież chroniąca przed czynnikami biologicznymi

Zabezpiecza bezpośrednio skórę pracownika, przed czynnikami chorobotwórczymi np. bakteriami, wirusami i innymi powodami infekcji.

Przykłady odzieży ochronnej

Fartuchy

Fartuchy robocze pozwalają przeciwdziałać znacznemu zabrudzeniu odzieży własnej pracownika, ale też stanowią zabezpieczenie np. przed pyłem, smarami albo nieżrącymi substancjami chemicznymi.

Polary

Polary robocze to środki ochrony indywidualnej, które zwiększają komfort termiczny pracownika. Są szczególnie istotne w przypadku pracy na zewnątrz, zimową porą.

Bluzy

Bluzy robocze stanowią odzież ochronną przed chłodem, pyłem, ale też mogą być istotne w bezpośredniej obsłudze maszyn emitujących promieniowanie lub substancje chemiczne.

Koszulki

Będące własnością pracodawcy koszulki BHP np. zwiększają widoczność na drodze, chronią przed ciepłem czy pyłem w czasie pracy z drewnem.

Kombinezony

Stanowią ochronę przed czynnikami biologicznymi i chemicznymi. Mogą zabezpieczyć przed skutkami dotknięcia trucizny w zakładach chemicznych lub np. w trakcie prac asenizacyjnych.

Kamizelki

Zwiększają widoczność pracownika na drodze. Mogą też poprawiać komfort termiczny lub wpływać pozytywnie na kwestie praktyczne (kieszenie ułatwiają przechowywanie telefonu).

Na jakich stanowiskach korzystanie z odzieży ochronnej jest obowiązkowe?

Przekrój stanowisk, które muszą korzystać z odzieży BHP jest bardzo szeroki. Poniżej kilka przykładów profesji, gdzie ubrania BHP są koniecznym wyposażeniem na stanowisku pracy.

• Pracownicy budowlani.

• Pracownicy medyczni i osoby z sektora chemicznego.

• Laboranci.

• Pracownicy w gastronomii.

• Osoby zatrudnione przy przetwórstwie żywności.

• Fryzjerzy.

• Osoby zatrudnione w branży funeralnej.

Jakie są certyfikaty dla odzieży ochronnej i jakie wymagania powinna spełniać?

Istnieje łącznie kilkanaście norm i certyfikatów z przeznaczeniem dla odzieży ochronnej. To m.in. PN-EN 60895 (stanowiąca izolację dla elektryków wysokich napięć) oraz PN-EN 13034+A1 (chroniąca przed oparzeniami chemicznymi). Certyfikacja dzieli się na trzy poziomy. Kat. I to odzież zabezpieczająca przed minimalnymi zagrożeniami, kat. II (chroniąca przed konkretnym czynnikiem np. odzież dla spawaczy) i kat. III (wyspecjalizowana odzież chroniąca zdrowie i życie pracownika np. w atomistyce).

Co ile należy się odzież ochronna pracownikom?

Przepisy nie wskazują, jak często pracownikowi należą się nowe ubrania robocze. Po stronie pracodawcy są wymagania określone w regulaminie, dotyczące częstotliwości wymiany stroju na nowy. W praktyce powinno do tego dojść jeżeli strój zdążył ulec zniszczeniu lub nie spełnia już wymagań na stanowisku pracy.

Czy pracownikowi należy się ekwiwalent za pranie odzieży ochronnej?

Jeżeli pracownik korzysta z własnej odzieży roboczej (zakupionej za swoje pieniądze), albo nie może wyprać odzieży i obuwia roboczego środkami chemicznymi w pracy, pracodawca wypłaca ekwiwalent pieniężny za pranie we własnym zakresie. Uwzględnia to prace powodujące intensywne brudzenie własnej odzieży lub odzieży i obuwia roboczego.

Jak duży jest ekwiwalent? Powinien on być wypłacany w wysokości uwzględniającej m.in. wydatki na energię elektryczną, środki chemiczne, amortyzację i koszt pracy, przeznaczony na pranie.